Open Beleid Protocol

Het Open Beleid Protocol is een kwaliteitsrichtlijn en checklist om burgers en anderen eerder en beter te betrekken bij het maken van beleid.

Doel van het protocol is om bestuurders en volksvertegenwoordigers te helpen de uitvoering van participatieprojecten snel, eenvoudig en gericht naar een hoger/hoog niveau te tillen.

Het Open Beleid Protocol is toepasbaar bij:

• burgerparticipatie & inwonersparticipatie
• medewerkerparticipatie & open projecten
• multistakeholderparticipatie & open organisatie
• bestuurlijke vernieuwing & open overheid

Waarom een kwaliteitsrichtlijn voor burgerparticipatie

Hoewel veel gemeenten al jaren beloven om burgerparticipatie te verbeteren, lukt het in de praktijk vaak niet om het betrekken van burgers naar een hoger niveau te tillen. Dit komt door een aantal oorzaken:

1. Te algemene visies en nota’s: Beleidsdocumenten over burgerparticipatie zijn vaak breed geformuleerd. Soorten en fasen van participatie worden te veel onder één noemer omschreven.
2. Gebrek aan transparantie: De interne richtlijnen en werkprocessen van overheden zijn niet openbaar, waardoor het voor burgers onduidelijk is hoe participatie wordt vormgegeven.
3. Gebrekkige uitvoering: In de praktijk wordt burgerparticipatie vaak niet goed uitgevoerd. Burgers worden niet op tijd geïnformeerd, ze kunnen niet vroegtijdig meedoen, en er is weinig terugkoppeling.

Deze problemen kunnen niet worden opgelost met de oude, hiërarchische manier van werken. Externe kwaliteitsrichtlijnen, zoals het Open Beleid Protocol, zijn nodig om veranderingen in gang te zetten.

Hoe de stap maken naar betere burgerparticipatie

Interne kwaliteitsrichtlijnen voor burgerparticipatie e.d. naar een hoger niveau brengen blijkt al 15+ jaar een uiterst traag proces.

Externe kwaliteitsrichtlijnen maken het een stuk makkelijker voor wethouders, gemeenteraden e.a. om vernieuwing te testen en participatieprocessen naar een hoger/hoog niveau te brengen.

De tekst “voldoe aan kwaliteitsrichtlijn X” in een officiële opdracht voor nieuw beleid is in principe voldoende om nieuwe richtlijnen in de interne organisatie te verplichten.

Wat is het Open Beleid Protocol

Het Open Beleid Protocol is een kwaliteitsrichtlijn en checklist om burgers en anderen eerder en beter te betrekken bij het malen van nieuw beleid.

Het protocol is, indien door bestuurders en/of volksvertegenwoordiging verplicht, een hulpmiddel om de uitvoering van participatieprojecten gericht naar een hoger/hoog niveau te brengen.

Het Open Beleid Protocol wijkt in een aantal zaken sterk af van nota’s burgerparticipatie. Het protocol vereist:

1. Een duidelijke, openbare startopdracht vanuit het bestuur of volksvertegenwoordiging
2. Het benoemen en openbaar uitvoeren van alle fasen en hoofdonderdelen voor het maken van beleid of opstarten van projecten
3. Het verplichten, bij elk hoofdonderdeel, van de volgende werkvolgorde: voorbereiden, alle belanghebbenden informeren en input vragen, conceptversie schrijven, feedback vragen, eindversie schrijven, instemming/consent vragen, besluit door volksvertegenwoordiging

Voordelen van het Open Beleid Protocol

Het protocol vraagt mogelijk meer tijd en budget voor uitvoering, maar verdient zich snel terug door:

• Meer betrokkenheid: Mensen voelen zich gezien en gehoord.
• Snellere identificatie van problemen: Blinde vlekken worden eerder zichtbaar.
• Groter draagvlak: Er is meer begrip voor de beslissingen die worden genomen.
• Brede kennisdeling: Betere aansluiting bij de samenleving en werkvloer.
• Minder bezwaren: Participatie leidt tot minder bezwaarprocedures.
• Eenvoudigere implementatie: Begrip maakt de invoering van beleid soepeler.
• Betere eindresultaten: Goede participatie leidt tot meer effectiviteit en betere resultaten in de gebruiksfase
• Versterken kenniseconomie: Open beleid stimuleert ontmoeting, netwerking, kruisbestuiving en innovatie.

Start een pilot

Het Open Beleid Protocol vraagt geen organisatorische verandering van organisaties. Communicatieafdeling en beleidsmedewerkers blijven dezelfde taken doen. Het grote verschil met de huidige praktijk is de nadruk op openbaarheid, participatie en transparantie.

Het voordeel van het Open Beleid Protocol is dat deze kwaliteitsrichtlijn goed is te testen via een pilot bij 1 nieuw beleidstraject. Zodat organisaties stapsgewijs kunnen zien, leren en ervaren hoe volwaardige participatie eruit ziet.

Download het Open Beleid Protocol als PDF.

Voor meer informatie zie: openprojectmap.org

_{#burgerparticipatie #inwonersparticipatie #medewerkerparticipatie #openprojecten #multistakeholderparticipatie #openorganisatie #bestuurlijkevernieuwing #openoverheid #innovatie #gemeente #ministerie #provincie #wethouders}